11 juli 2024

Arnemuiden 450 jaar

Arnemuiden staat vooral bekend als een wat gesloten visserijgemeenschap waar geloof, familie en traditie altijd een grote rol hebben gespeeld. De typisch Arnemuidse streekdracht, het Erremuuse dialect en ook de connectie met de visserij zijn echter snel aan het verdwijnen. Gelukkig is de geschiedenis van Arnemuiden heel mooi vastgelegd in het museum van Arnemuiden.

Deze geschiedenis gaat terug tot in de 13de eeuw, maar de huidige plaats werd gesticht in 1438. Middelburg zag met lede ogen aan dat Arnemuiden een belangrijke voorhaven van Antwerpen werd. Schepen met allerlei handelswaar uit Spanje, Portugal, Italië en Frankrijk legden aan op de elf havenhoofden of op de zandbanken voor Arnemuiden.

Rechtszaken

Het Middelburgse stadsbestuur besloot om haar eigen positie te beschermen door de grond op te kopen waar Arnemuiden op gebouwd was. Hoewel dit Arnemuiden ook voordelen opleverde, kwamen er vanaf 1530 veel rechtszaken tussen beide plaatsen over de economische rechten van Arnemuiden.

Stadsrechten

Een grote droom van veel Arnemuidenaren ging in vervulling op 9 maart 1574 toen Willem van Oranje de plaats stadsrechten verleende. Middelburg werd zwaar gestraft voor haar rol in de 80-jarige oorlog en Arnemuiden juist beloond. Opnieuw volgden er rechtszaken en ook nog een heel onverkwikkelijk gedoe rondom de Middelburgse burgemeester Geleijn Jolijt, die door Arnemuiden een tijdje gevangen gehouden werd.

Oordeel

Het tragische van dit verhaal is dat Arnemuiden als stad nooit de welvaart kreeg die zij als dorp onder Middelburg wel had gekend. Dit had vooral te maken met de verzanding van de vaargeul en de ontwikkelingen in de 80-jarige oorlog, maar wordt in sommige bronnen uit die tijd ook toegeschreven aan een oordeel van God. Al in 1609 ging het financieel gezien zo slecht met Arnemuiden dat er onderhandelingen met Middelburg werden gestart. Middelburg weigerde echter de Arnemuidse schulden bij Vlissingen (ook een aardsvijand) af te betalen waardoor een bestuurlijke hereniging van Arnemuiden en Middelburg toen niet doorging.

450 jaar

Vanaf januari 1997 valt Arnemuiden toch weer onder de gemeente Middelburg, maar de relatie tussen beide plaatsen is gelukkig aanzienlijk verbeterd. Maar dat Arnemuiden net als Middelburg een stad is, dat wordt met de viering van 450 jaar stadsrechten toch weer even onderstreept.

Drs. Gertrude van de Ketterij